Σταματοπούλου Μυρτώ

Βιογραφικό

Η Μυρτώ Σταματοπούλου (γ.1982, Αθήνα) είναι φωτογράφος και ιστορικός της τέχνης με ειδίκευση στην ιστορία της φωτογραφίας. Από το 2021 είναι υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, με θέμα έρευνας τη μεταθανάτια φωτογραφία στην Ελλάδα. Είναι υπότροφος του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του ΠαΔΑ, ανήκει στο επικουρικό διδακτικό προσωπικό του Τμήματος Φωτογραφίας και διδάσκει τα εργαστηριακά μαθήματα«Εισαγωγή στην κριτική ανάγνωση της φωτογραφίας» και «Η φωτογραφία ως αναπαράσταση» στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, ενώ παράλληλα εργάζεται ως αυτοαπασχολούμενη φωτογράφος από το 2012.

Το 2010 αποφοίτησε από το τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου και το 2017 ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του ΕΚΠΑ με κατεύθυνση Ιστορία της Νεότερης Τέχνης. Επίσης, έχει ολοκληρώσει διετή φοίτηση στο τμήμα Τεχνικός Λήψης Φωτογραφίας του Ι.Ε.Κ. Ν. Σμύρνης.

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ιστορία της φωτογραφίας (ειδικότερα του 19ου αιώνα), τη σχέση της φωτογραφίας με τις εικαστικές τέχνες και την απεικόνιση του νεκρού σώματος στην τέχνη. Συμμετοχές σε συνέδρια: The Nineteenth Century Today: Interdisciplinary, International, Intertemporal (Durham, UK, 2024), Changing Cities V, spatial, design, landscape, heritage and socio-economic dimension  (Κέρκυρα 2022),  1ο Πανελλήνιο μεταπτυχιακό συνέδριο ιστορίας της τέχνης, (Αθήνα 2020), Φωτογραφικές Συναντήσεις (Χανιά 2019). Έχει συμμετάσχει στον συλλογικό τόμο «Φωτογραφικές μελέτες ΙΙ, φωτογραφία και ανθρωπολογική στροφή»και έχει συνεργαστεί με το εκδοτικό τμήμα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τη φωτογράφιση έργων τέχνης στις εκδόσεις “Loukis Laras”, «Έτσι πολεμούσαμε, 1940-41», «Ηλίας Ηλιού» και στην έκδοση «Ανθρωπογραφές, η έννοια του εκμαγείου στην τέχνη» της ΑΣΚΤ. Γράφει άρθρα για την ιστορία και την αισθητική της φωτογραφίας και είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών Τέχνης.

Περίληψη πρότασης διδακτορικής διατριβής -Υπ. Διδάκτωρ Μ. Σταματοπούλο

Θέμα : Η μεταθανάτια φωτογραφία στην Ελλάδα (από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα)

Η παρούσα πρόταση αποτελεί μια προσπάθεια καταγραφής και μελέτης των μεταθανάτιων φωτογραφιών που παρήχθησαν στην Ελλάδα από τις απαρχές της φωτογραφικής τεχνικής έως και το β’ μισό του 20ου αιώνα. Οι φωτογραφίες που θα μας απασχολήσουν απεικονίζουν ανθρώπους οι οποίοι πέθαναν από φυσικά αίτια και φωτογραφήθηκαν στο οικείο περιβάλλον τους, με σκοπό τη διατήρηση της μνήμης τους. Μια τόσο ιδιαίτερη φωτογραφία αποτελούσε συνήθως τη μοναδική φωτογραφική απεικόνιση του αποθανόντος, επαλήθευε τον θάνατο στους συγγενείς που έμεναν μακριά ενώ παράλληλα λειτουργούσε θεραπευτικά για τους οικείους κατά τη διαδικασία του πένθους.
Τα νεκρικά πορτραίτα που θα εντάξουμε στην έρευνα προέρχονται από μουσεία, ερευνητικά ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές της χώρας και θα μελετηθούν υπό το πρίσμα της εικονολογικής, σημειολογικής και ψυχαναλυτικής σκοπιάς. Όσον αφορά την εικονολογική μέθοδο θα βασιστούμε στις Μελέτες εικονολογίας του E. Panofsky, σύμφωνα με την οποία τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κεντρικού θέματος και η παρουσία συμβολικών αντικειμένων που περιλαμβάνονται σε μια εικόνα σηματοδοτούν διαφορετικές αντιστοιχίες σε κάθε εποχή και κάθε τόπο. Συνδυαστικά με την εικονογραφία, θα προσεγγίσουμε το θέμα και από σημειολογική οπτική. Θα βασιστούμε, μεταξύ άλλων, στις μελέτες των R. Barthes για την εικόνα (Φωτεινός θάλαμος και Εικόνα-μουσική-κείμενο) και U. Eco (Θεωρία σημειωτικής), ερευνώντας κατά πόσο η χρήση και η σαφήνεια της οπτικής εικόνας έχει τη βάση της στα ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά κάθε λαού και πώς γίνεται αντιληπτή σε διαφορετικές εποχές.
Προσεγγίζοντας το θέμα μέσα από την ψυχαναλυτική οπτική, θα ασχοληθούμε με τις έννοιες του ασυνείδητου και του ανοίκειου όπως αυτές ορίζονται στις σχετικές μελέτες του S. Freud. Θα επιχειρήσουμε μια απόπειρα συσχέτισης του ασυνείδητου με το οπτικό αντικείμενο, το οποίο -στην περίπτωσή μας το νεκρό σώμα- αντιμετωπίζεται ως ανοίκειο (με την έννοια του μη οικείου και μη προσφιλούς) στον κόσμο των ζωντανών.
Σκοπός του παρόντος πονήματος είναι να εξαχθούν συμπεράσματα για την ταυτότητα του φαινομένου, τις συνθήκες πραγμάτωσης και εξέλιξής του, για την ιστορική του αξία και εν κατακλείδι για τη συμβολή της μεταθανάτιας φωτογραφίας στην αποδοχή της ανθρώπινης μοίρας.